નેનો યુરિયાના ઉત્પાદનની અસર દેશમાં દેખાવા લાગી છે. તેના ઉત્પાદનને કારણે દેશના ખેડૂતોને સસ્તા દરે ખાતર મળી રહ્યું છે ત્યારે ભારત સરકારની આવકમાં વધારો થઈ રહ્યો છે. વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓથી યુરિયાની આયાતમાં ભારે ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. જણાવી દઈએ કે નેનો યુરિયાનું ઉત્પાદન 2021માં દેશમાં શરૂ થયું હતું. હાલમાં દેશમાં નેનો યુરિયાની 5 કરોડ બોટલનું વાર્ષિક ઉત્પાદન થાય છે. મોદી સરકારે વર્ષ 2025 સુધીમાં 44 કરોડ બોટલનું ઉત્પાદન કરવાનો લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે. ખાસ વાત એ છે કે સરકારની નવી ગેસ નીતિની નેનો યુરિયાના ઉત્પાદન પર ભારે અસર થવાની છે. તાજેતરમાં જ મોદી સરકારે નવી ગેસ પોલિસી જાહેર કરી હતી.
નિષ્ણાતોના મતે મોદી સરકારની નવી ગેસ નીતિ ખાતરના ઉત્પાદનમાં મદદ કરશે. યુરિયાના ઉત્પાદન ખર્ચમાં ગેસની કિંમત 80 ટકાથી વધુ હિસ્સો ધરાવે છે. તેનું પરિણામ નેનો યુરિયાના ઉત્પાદનમાં વધારાની અસર જોવા મળી રહી છે. મોદી સરકારના જણાવ્યા અનુસાર, ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળાની સરખામણીએ છેલ્લા ત્રણ મહિનાથી ખાતર (કાચા અને ઉત્પાદિત)ની આયાતમાં સતત ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે.
આંકડા મુજબ, ગયા વર્ષના જાન્યુઆરીની સરખામણીએ આ વર્ષે જાન્યુઆરીમાં ખાતરોની આયાતમાં 1.10 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. એ જ રીતે ગયા વર્ષના ફેબ્રુઆરીની સરખામણીએ આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં 59 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. ગયા વર્ષના માર્ચની સરખામણીમાં માર્ચમાં ખાતરોની આયાતમાં 50.98 ટકાનો ઘટાડો નોંધાયો છે. ગયા નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં ખાતર સબસિડી પાછળ રૂ. 2.25 લાખ કરોડ ખર્ચવાના હતા, પરંતુ ચાલુ નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં ખાતર સબસિડીના મથાળે રૂ. 1.75 લાખ કરોડની ફાળવણી કરવામાં આવી છે.
નેનો યુરિયાના ઉત્પાદનથી સબસિડીનો બોજ ઘટ્યો
તમને જણાવી દઈએ કે સરકાર ખાતરના આયાત બિલમાં વધારાનો બોજ ખેડૂતો પર નથી નાખતી. જેના કારણે સરકાર પર સબસિડીનો બોજ વધે છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને કેન્દ્ર સરકારે નેનો યુરિયાની વાર્ષિક ઉત્પાદન ક્ષમતાને વર્ષ 2025 સુધીમાં પાંચ કરોડ બોટલ (એક બોટલમાં 550 મિલી)થી વધારીને 44 કરોડ બોટલ કરવાની યોજના તૈયાર કરી છે. આ સાથે વર્ષ 2025 સુધીમાં 15-20 હજાર કરોડ રૂપિયાની બચત થઈ શકે છે.
હાલમાં જ મોદી સરકારે જાહેર કરેલી ગેસ નીતિ ખાતરના ઉત્પાદનમાં પણ મદદ કરશે, કારણ કે આ નીતિથી ગેસની કિંમતમાં ઘટાડો થશે. દેશમાં યુરિયાના ઉત્પાદન ખર્ચમાં ગેસની કિંમત 80 ટકાથી વધુ છે. ગયા વર્ષે રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધના કારણે ગેસના ભાવમાં ભારે વધારો થયો હતો, જેની અસર ખાતરના ઉત્પાદન પર પણ પડી હતી. આવી સ્થિતિમાં આગામી દિવસોમાં નેનો યુરિયા અને નેનો ડીએપીના ઉત્પાદનને કારણે વિદેશમાંથી ખાતરની આયાતમાં વધુ ઘટાડો થશે.
